Kanola Bitkisi

Kanola bitkisi yaz kış kısa sürede yetiştirilebilir. Diğer bitkisel yağlara göre hem daha fazla ürün alınabilir, hem de daha fazla yağ elde edilebilir. Bitkiden elde edilen yağ linoleik asit, oleik asit, omega 3 ya asidi içerdiğinden, doymuş yağ oranı sadece % 7 olduğundan sağlık açısından da çok yararlıdır. Çünkü doymuş yağ oranı ayçiçek yağında % 12, zeytinyağında ise % 15 seviyesindedir.

Kanola bitkisi oldukça güçlü dallanmış kazık kök sistemine sahiptir. Toprağın yaklaşık 1 metre altına kadar inebilir. Sapları sert olup, dalları dik ve dayanıklı bir yapıya sahiptir. Yazlık ve kışlık türleri vardır. İçeriğinde % 16-24 oranında protein, & 38-50 oranında yağ vardır. İçeriğindeki % 45-50 oranında bulunan erüsik asit içeriği de ıslah çalışmalarıyla % 0 düzeyine düşürülmüştür. Bu nedenle bitkisel yağ olarak üretime alınmıştır. Kanola bitkisi iklim özelliği bakımından seçici değildir. Bu nedenle ülkemizde hemen her yerde yetiştirilmeye başlamıştır. Bunun yanında kanola yetiştirilen toprakların özelliklerine göre bütün yağlarda insan sağlığına zararlı olabilecek toksik maddeler olabileceği şeklinde uyarı yapılabilir.

Tüm dünyada yetiştirilen kanola bitkisinin önemli bir bölümü insan beslenmesi için kullanılır. Bitkinin tohumlarından yağ çıkarılır, kalan kısmı da % 38-40 oranında protein içerdiğinden soya küspesi ile karışım yapılarak hayvan yemi olarak değerlendirilir.

Kanola bitkisinin sarı çiçekleri arılar için önemli bir besindir. Bir hektar kanola bitkisinden bal arıları 2 haftada 100 kg bal, 1 kg bal mumu yaparlar. Bitkinin tohumlarından soğuk presleme yoluyla ham yağ metanol ve katalizör ile birlikte normal basınçta ve ısı altında estere dönüştürülmektedir. 1 kg kanola tohumundan 450 gram yağ elde edilir. Bir tane kanola tohumu % 38-50 oranında yağ içerir. Metanol reaksiyonu sonrasında 450 gram biyodizel yakıt elde edilebilir. Kolza denilen bitkiden elde edilen yağlar ise sanayi alanında elektrik trafolarında biyodizel yakıt olarak bazı ülkelerde kullanılmaktadır.

Kanola yağı aynı soya yağı gibi gıda alanı dışında da kullanılabilir. Sentetik lastik, ruj, mum, sabun, sanayi yağları, böcek öldürücü, gazete mürekkebi, vernik, kayganlaştırıcı, biyoyakıt gibi bazı ürünlerin yapımında kanola yağı kullanılmaktadır. Bu ürünlerde yenilenemeyen petrol gazlı yağlar yerine bu yağ kullanılır. Ayrıca nötr özelliklere sahip olduğu için kanola yağı gıda alanında sanayi kızartmaları ve yüksek ısı isteyen fırınlama ve konservelerde de tercih edilir.

Bitkisel yağ kaynakları arasındaki yağlı tohumlu bitkilerden olan soya, ayçiçeği, yer fıstığı, pamuk gibi bitkilerle kıyaslandığında kanola üretimde üçüncü sırada yer almaktadır. Kolza bitkisinde ıslah çalışmalarının yapılması ve erüsik aist seviyesi azaltıldıktan sonra kanola bitkisinin üretimi de artmıştır. Ancak hastalık, zararlılar ve kuraklık etkileri dışında taban fiyat politikası, ekonomik teşvik, depolama, güvence, kalitesiz tohum kullanımı gibi etkenlerle kanola bitkisi ekimi istendiği seviyeye çıkamamıştır. Günümüzde kanola bitkisi ihracatı da yapılmamaktadır. Kanola tahıl üretiminin olduğu her bölgede yetiştirilmeye uygundur. Bitkinin yağ bitkisi olma özelliği taşıması ve ülkemizdeki yağ açığının kapatılması için kanola bitkisi üretimine önem verilmesi gerekir. Çünkü kanola yağı hem kaliteli, hem de oleik asit bakımından zengin bir yağdır.