Sedef otu; sedefotugiller familyasından olan bir bitkidir. Anayurdu bilinmemekle birlikte, Avrasya ve Kanarya adalarında yabani olarak yetişmekte, yaz-kış yeşil kaldığı için Avrupa ve ülkemizde bazı bahçelerde özellikle yetiştirilmektedir. 60-100 santim uzayabilen, dayanıklı çalıdır. Yuvarlak kesitli, mavi- yeşil renkli gövdesi bitkinin ikinci yılında odunlaşmaktadır.
Küçük ve yuvarlakımsı yaprakları da mavi-yeşil renkte acı tatlı ve kokulu, içerdiği yağ benekleri sebebiyle benekli bir görünümü vardır. Bitkinin yeşilimsi sarı renkli gösterişli çiçekleri yaz sonuna doğru açmaktadır. Olgunlaşan çiçekleri siyah renkli ve hilal görünümlü tohumlara dönüşmektedir. Sedefotu bitkisi güneşli yerleri sevmesine karşın yarı gölgeli yerlerde de az da olsa yetişmektedir. Suyu iyi akıntılı alkalik toprakları sever.
Sedef otu tohumuyla çoğalır ama ağır ağır gelişir. Daha iyisi ilkbaharda bitkinin bölünerek ya da yaz sonunda gövde kalemleri alınarak çoğaltılmasıdır.
Sedef otu bitkisinin toprak üstü bölümleri uçucu yağ, alkolitler, reçine ve rutin adı verilen glikozit ile pektin içermektedir. Tohum ve yaprakları az miktarlarda tüketilmek üzere bazı ülkelerin mutfağında yer almaktadır.
Sedef otu tıbbi etkileri ve kullanımı antik çağlarda rahatsızlıklara karşı yararlarıyla ün kazanan sedef otuna Latincede hastalıktan kurtulma anlamına gelen Ruta ismi verilmiştir.
Sedef otu faydaları nelerdir?
Sedef otunun toprak üstü kesimleri, çiçek açmadan önce toplanarak, kurutulur.
Daha sonra bir su bardağı kaynatılmış suya 1-2 tatlı kaşığı kurutulmuş sedef otu atılarak 10-15 dakika demlemeye bırakılır. Elde edilen bu karışım günde üç kez birer bardak içilebilir.
- Sindirimi kolaylaştırır ve iştahı açar.
- Gaz oluşumunu engeller ve gaz söktürücüdür.
- Spazmla oluşan öksürüğü keser ve yatıştırır.
- Kalp çarpıntısı ve endişeden oluşan sorunları en aza indirger.
- Adet söktürücüdür ve adet dönemlerini düzene sokar.
- Solucan düşürücü etkisi bulunmaktadır.
- Terletici özelliği bulunmaktadır.
- Cilt temizleyici özelliği bulunmaktadır.
- Antiseptik ve böcek kovucu etkileri de mevcuttur.
- Yapılan demlenmiş sedef otunu bir pamuk yardımı ile gözlere uygulanırsa, göz yorgunluğunu giderir.
- Ayrıca romatizma ağrılarına karşı çok etkili bir özelliği bulunmaktadır.
- Karın ağrılarına karşı da oldukça etkilidir.
- Sedef otunun taze yapraklarından birkaçı alınarak çiğnenirse, yüksek tansiyondan oluşan baş ağrısına çok iyi gelmektedir.
Sedef otunun romatizma ve karın ağrılarına karşı uygulama şekli: Taze sedef otu yaprakları küçük parçalara ayrılıp ezilerek zeytinyağının içine ilave edilir. Birkaç saat bekletilir ve daha sonra dıştan ağrıyan bölgelere masaj yapılarak uygulanır.
Sedef otunun zararları nelerdir?
- Sedef otu hamilelikte kesinlikle kullanılmamalıdır, düşük riskini önemli derecede arttırmaktadır.
- Ayrıca yüksek dozda alınırsa zehirlenmelere yol açabilir. Kesinlikle tavsiye edilen miktar kadar içilmelidir.
